Hoe vierde men vroeger kerst?

Deze verhalen geven je kennis, gesprekstof en inspiratie voor kerstactiviteiten. In alle kerst herinnering speelt “het in de nacht naar de kerk gaan” een grote rol.

Kerstmis was vroeger voor ons een echt feest! Met z’n allen naar de nachtmis. De kerk was altijd bomvol! En dan aan het einde van de mis mochten we alle kerstliedjes meezingen!

Heerlijk vonden we dat! En daarna naar huis voor het kerstontbijt midden in de nacht. En natuurlijk met mooie kerstmuziek op! Dit was wel het hoogtepunt van de hele kerst voor mij! Ook maakten wij een mooie kerststal door onze poppen te verkleden en in de stal te zetten!

Om dit kerstnacht gevoel weer te kunnen herbeleven heb ik een playlisten gemaakt met liederen uit de kerkelijke nachtdiensten. Er zitten liederen in uit alle christelijke stromingen. De playlist is ook te gebruiken voor een kerkelijke kerstviering.

Kerst is mijn onhandige vader die ieder jaar van schors en crêpepapier een kerststalletje bouwde, waarin wij de van papier en houtwol bevrijde beeldjes voorzichtig een plek gaven.

Een noot zuiver uit de mond krijgen, kon niemand bij ons, maar op Kerstavond zongen we voluit ‘Nu zijt wellekome’ en met nog meer uithalen ‘Gloria in Excelsis Deo’.

Het kerstdiner bestond uit gebraden kip, voorafgegaan door groentesoep, vergezeld van appelmoes en opgevolgd door griesmeelpudding met rozijnen en stukjes sukade.

Die keer dat er konijn op het programma stond, ging de hele dag een lichte siddering van verwachting door ons huis. Het hoogtepunt van het kerstgebeuren zou ik bijna nog vergeten. ‘s Nachts in het pikkedonker naar de kerk voor een plechtige nachtmis.

Midden in de nacht door de kou heen en weer naar de kerk. Door je wimpers naar de brandende kaarsen kijken. Thuis lekker ontbijten. En daarna nog even het koude, later lekker warm geworden, bedje in.

In de kerstnacht gingen we, met onze mooie kerstkleren aan, met de bus naar de grote doopsgezinde kerk. En dan in de kerk: alle kersttakken met kaarsjes, en zoveel mensen. De dominee die het kerstverhaal vertelt!

Wij mochten uiteraard geen ‘zalig’ kerstfeest zeggen. Dat was voor de Roomsen. Een protestant werd niet zalig en zei het dus ook niet. Bijgeloof, heiligenverering, afgoderij. Wij zeiden ‘gelukkig’.

Verder natuurlijk vooral overeenkomsten die over de religiemuren heen reiken: geen kalkoen maar kip, appelmoes en suffe griesmeelpudding. Een echte boom – veel te groot! -waarvoor in een piepklein huis met toch een plaats werd gevonden.

Moeder bleef thuis om op de jongsten te passen terwijl ze ondertussen achter het fornuis in de woonkeuken de kersttafel voorbereidde. De gezamenlijke wandeltocht voerde over pikdonkere zandpaden en halfverharde wegen naar de kerk.

Meestal vroor het en soms lag er sneeuw. De plechtige hoogmis begon precies om 24.00 uur. De pastoor ging voor en hield met opgeheven vinger zijn kerstpreek.

Een dirigent zorgde voor samenzang dat meestal begon met het ‘Nu zijt wellekome’. De parochianen, die verplicht en met een nuchtere maag waren opgekomen, gingen ter communie, terwijl intussen ‘De herdertjes lagen bij nachte’ door de kerk galmde. Na de zegen ‘Gaat U allen heen in vrede’, stroomde de kerk leeg.

’s Ochtends werd je wakker van allerlei heerlijke geuren die opstegen uit de keuken. Je moeder was al uren bezig met allerlei lekkernijen te bakken en te koken. Snel kwam je uit bed en ging je haar helpen.

s Avonds ging je natuurlijk naar de kerk. Die kerkdienst leek dan eeuwenlang te duren. Maar je wist dat het waard was. Thuis stond er na de kerk dan een echt feestmaal op de tafel. Dat was echt genieten.

Maak het thuis en op je werk een gezellige kerstsfeer met behulp van de MuziekGeluk kerst-lijsten. Er is zelfs een afspeellijst met kerkelijke nachtmis muziek.

Sterkte, plezier in deze laatste weken van dit jaar. Probeer er ondanks deze vreemde bijzondere tijd er toch iets moois van te maken. Kijk wat je hebt – dat is vaak meer dan je denkt – zodat dankbaarheid, tevredenheid en geluk de boventoon kan voeren.

Hele fijne kerstdagen en we spreken elkaar in 2022